Wanneer lichtstralen afkomstig van een heldere lichtbron rechtstreeks het voorste element van een lens bereiken kunnen ze reflecteren en weerkaatsen op de verschillende lenselementen, het diafragma en zelfs op de sensor. Dit kan dan lens flare creëren. Lens flare verschijnt vaak als een veelhoekige vorm, met zijden die afhankelijk zijn van de vorm van het lens diafragma. Het kan het algehele contrast van een foto aanzienlijk verlagen en is vaak een ongewenst artefact, maar sommige soorten lens flare kunnen de artistieke betekenis van een foto juist versterken.
Lenzen met een groot aantal elementen zoals zoomlenzen zijn vaak het meest vatbaar voor lens flare. Bij het aanschaffen van nieuwe lenzen kijk ik bijvoorbeeld altijd wat voor type lens flare deze geven.
Zo zijn er zelfs situaties waarbij ik een lens aanschaf specifiek voor de type lens flare het toont. Deze foto is gemaakt met de Voigtlander 35mm f/1.4 nokton ii vm, wat een specifieke ‘rode’ vintage lens flare geeft.
Licht begrijpen is een erg waardevolle vaardigheid die je als fotograaf kunt leren. Lens flare kan per ongeluk of opzettelijk zijn. Sommige fotografen houden van lens flare omdat het een realisme kan toevoegen en artistiek drama kan vergroten; anderen geven er niet om. Het hangt af van je fotografiestijl en welke look je hoopt te bereiken met je fotografie. Het effect kan op een aantal manieren van invloed zijn op foto’s: het kan het beeldcontrast drastisch verminderen door waas in verschillende kleuren te introduceren, het kan cirkelvormige of halfronde halo’s of “ghosts” toevoegen. Ook wordt lens flare vaak opzettelijk toegevoegd aan films en computergames om een gevoel van realisme toe te voegen en de visuele ervaring van de kijker te vergroten.
Hoe komt lens flare tot stand?
Lens flare treedt op wanneer een punt van de lichtbron veel feller is dan de rest van de scène. Afhankelijk van de positie van deze felle lichtbron kan dit resulteren in o.a. veel waas, halfronde vormen met regenboogkleuren, strepen, ‘zonnestralen’, andere lichteffecten of een combinatie van al het bovenstaande. Dit gebeurt door interne reflecties die plaatsvinden in de lens en zelfs tussen de beeldsensor en de lens.
Zoals geïllustreerd bovenaan kunnen felle lichtstralen splijten en weerkaatsen op de verschillende lenselementen. Hoewel de meeste moderne lenzen zijn ontworpen met speciale multi-coatingtechnologieën om flare te verminderen, kunnen zelfs de beste professionele lenzen foto’s maken met zichtbare artefacten. Er zijn verschillende factoren die impact kunnen hebben op de aanwezigheid van lens flares.
Kort opgesomd:
- Aantal lenselementen: hoe meer lenselementen, hoe hoger de kans om lens flares in afbeeldingen te laten verschijnen.
- Lensontwerp: een goed lensontwerp kan zeker invloed hebben op lens flare. Zo zijn er lenzen ontworpen met verzonken frontelementen, die overstraling en artefacten kunnen verminderen zonder zelfs maar dure coating technologieën te gebruiken.
- Multi-Coatings: multi-coated (MRC) lenselementen hebben absoluut een enorme impact op de flare-prestaties.
- Filters: van filters van lage kwaliteit is bekend dat ze meer problemen met overstraling en nevenbeelden in afbeeldingen veroorzaken.
Welke type lens flares bestaan er?
In het algemeen onderscheiden we meestal twee soorten lens flare: ghosting & veiling glare. Hoewel beide doorgaans hand in hand gaan, kunnen goede lenzen met multi-coated glas lens flare aanzienlijk verminderen indien gewenst.
Ghosting flare
Het kan in feite dat zijn wat meteen in je opkomt als je aan “lens flare” denkt. Het zijn gekleurde cirkels of polygonen, meestal in een lijn getrokken vanaf de lichtbron – de term vergelijkt ze met geesten. Deze artefacten nemen de specifieke vorm van het diafragma aan. Vintage lenzen hebben vaker geen afgeronde diafragmabladen, dit zorgt er dan ook voor dat ze gevormde polygonen kunnen projecteren die zich radiaal vanaf de lichtbron uitstrekken.
Veiling glare
Dit is een specifieke soort glare die niet als een bepaalde rare kleur, cirkel of lichtstraal wordt geprojecteerd. Maar eerder over het hele beeld met als resultaat algeheel contrastverlies, een gevoel van lichtheid en waas ontstaat. Dit effect wordt soms gebruikt om een “zomerse” look te creëren.
Is lens flare goed of slecht?
Lens flare kan zowel goed als slecht zijn, afhankelijk van je doelstelling & interpretatie.. Ondanks alle technische nadelen van lens flares, kunnen deze artefacten zoals al aangegeven ook esthetische voordelen hebben. Omdat we gewend zijn afbeeldingen met deze attributen te zien, kunnen het visuele aanwijzingen zijn die mensen daadwerkelijk kunnen helpen een foto te ‘voelen’.
Een voorbeeld is het veel gebruik van lens flares in Hollywood-films. Hoewel er geen fysieke reden is voor lens flares in de scènes, zorgt het wel voor meer karakter in de film. In de praktijk zijn er genoeg goede voorbeelden van lens flares die verlichting en sfeer kunnen benadrukken. Een al genoemd voorbeeld is de type veiling glare die de sfeer van een foto kan versterken of veranderen waardoor het een zomers, luchtig gevoel krijgt. Wat van onschatbare waarde kan zijn voor verschillende stijlen fotografie.
Manieren om lens flare te krijgen
Als je klaar bent om te experimenteren kun je het volgende doen:
- Schiet recht tegenover de felle lichtbron. Of je nu naar de zon of een studiolamp richt, zorg ervoor dat het licht in je cameralens valt.
- Plaats je onderwerp voor de felle lichtbron. Als ze de zon kunnen blokkeren, zal het de hardheid van het licht verminderen, maar je zult nog steeds een vleugje overstraling in de hoeken zien.
- Schiet starbursts. Vang zonsopgang of zonsondergang en gebruik verschillende brandpuntsafstanden om vertrouwd te raken met hoe dat de grootte van de stralen beïnvloedt. je zult waarschijnlijk merken dat bredere lenzen je een meer uitgesproken starburst geven. J
- Speel met de diafragma-instellingen van je camera. Zet je camera op het kleinste diafragma en klap hem open. Maak een paar verschillende foto’s zodat je later de verschillende manieren kunt vergelijken waarop de lens de zonnevlam weergeeft. (lees meer: ‘Wat is diafragma’)
- Gebruik verschillende lenzen. Je zult versteld staan hoe anders een scène eruit zal zien door gewoon verschillende lenstypes te testen.
- Experimenteer ’s nachts. Schiet discrete lichtpunten, bijvoorbeeld een straatlantaarn. Maak later, wanneer je de beelden aan het verwerken bent, aantekeningen over welke lenzen en f-stops je de mooiste overstraling geven.
Hoe kan je lens flare voorkomen?
Zoals in dit artikel uitgebreid omschreven, weten we ondertussen hoe lens flare tot stand komt: wanneer fel licht rechtstreeks op jouw lens valt of wanneer de lichtbron zich in een bepaalde hoek ten opzichte van de lens bevindt.
Een zonnekap kan helpen om dit te vermijden. Zonnekappen werken als een pet. Het strekt zich uit tot voorbij de voorkant van de lens om een schaduw over de voorkant van de lens te werpen en overstraling te voorkomen. Zolang het de lichtbron volledig blokkeert om het frontelement rechtstreeks te raken, zou je geen lens flare moeten hebben. Het is echter altijd mogelijk om de lichtbron in een positie te plaatsen die onmogelijk te blokkeren is, dus let goed op waar het licht vandaan komt.
Conclusie
Oefen, oefenen, oefenen. Zoals elke kunstvorm, vereist het vastleggen van lens flare met artistieke bedoelingen veel vallen en opstaan. Hoe meer je eraan werkt, hoe meer je leert hoe je het kunt maximaliseren en minimaliseren.
Gerelateerd:
Hoe fotografeer je een motor het beste?
Wat is de beste lens voor interieurfotografie in 2023?
Wat is de beste lens voor landschapsfotografie in 2023?
Welke camera voor autofotografie in 2023?
